To Ξέπλυμα

The Laundromat

Στίβεν Σόντερμπεργκ

Μια ταινία «βασισμένη σε αληθινά μυστικά» για τα Panama Papers ως μαύρη κωμωδία; Κι όμως λειτουργεί. Το φιλμ του Στίβεν Σόντερμπεργκ είναι απολαυστικό, αποκαλυπτικό και βαθιά πολιτικό.

Εχοντας ως βάση ένα ξεκάθαρα δημοσιογραφικό βιβλίο βασισμένο σε μια ενδελεχή έρευνα για τα Panama Papers, την διαρροή μιας σειράς εγγράφων το 2016 που αποκάλυπταν περισσότερες από διακόσιες χιλιάδες offshore εταιρείες και τους ιδιοκτήτες τους, ο Στίβεν Σόντερμπεργκ κι ο σταθερός πλέον συνεργάτης του στο σενάριο Σκοτ Ζ. Μπερνς θέλησαν να δοκιμάσουν έναν διαφορετικό τρόπο να πουν την ιστορία.

Το φιλμ ξεκινά με μια απολαυστική εισαγωγή στην οποία ο Γκάρι Όλντμαν κι ο Αντόνιο Μπαντέρας ως Γιούργκεν Μόσακ και Ραμόν Φονσέκα ιδρυτές της εταιρείας Mossack-Fonseca των οποίων το πελατολόγιο αποκάλυπταν τα Panama Papers, μας εξηγούν πως ακριβώς λειτουργεί το χρήμα από την εποχή του αντιπραγματισμού («αν είχες μπανάνες και κάποιος άλλος είχε μια αγελάδα»), μέχρι τις μέρες της πίστωσης, των τραπεζών, των μετοχών, των trust fund κι όλων εκείνων των τραπεζικών προϊόντων που δεν ξέρεις το όνομά τους αν δεν έχεις τα χρήματα να τα αποκτήσεις.

Κι από εκεί μας οδηγεί κατ’ ευθείαν στην Λίμνη Τζορτζ της πολιτείας της Νέας Υόρκης όπου η Ελεν Μάρτιν της Μέριλ Στριπ ετοιμάζονται να γιορτάσουν την τεσσαρακοστή επέτειο του γάμου τους με μια βόλτα στη λίμνη. Οταν όμως ένα ατύχημα μετατρέψει την βαρκάδα σε τραγωδία πνίγοντας 21 συνολικά ανθρώπους μεταξύ των οποίων και τον σύζυγο της Ελεν εκείνη κι οι ιδιοκτήτες του πλοιαρίου θα ανακαλύψουν ότι η ασφαλιστική που θα τους κάλυπτε δεν ήταν παρά μια εταιρία βιτρίνα. Αποφασισμένη να μην αφήσει τα πράγματα ήσυχα όπως την συμβουλεύει ο δικηγόρος της και τσαντισμένη όταν το διαμέρισμα στο Λας Βέγκας που θέλει να αγοράσει με τα χρήματα της ασφάλειας θα αγοραστεί από μια ακόμη τέτοια εταιρεία θα δοκιμάσει να βρει ποιος και τι κρύβεται πίσω από μια προφανώς σκοτεινή οικονομική πραγματικότητα.

Το «The Laundromat» όμως δεν ακολουθεί με γραμμικό τρόπο την πορεία της Ελεν προς την αποκάλυψη μιας αλήθειας, αλλά, διασχίζει τον πλανήτη από την Καραϊβική έως την Κίνα, το Μεξικό και το Λος Αντζελες, αφηγούμενο ιστορίες που δεν συνδέονται απαραίτητα η μία με την άλλη με κανέναν άλλο τρόπο πέρα από την φοροδιαφυγή, την δημιουργική λογιστική και την Mossack-Fonseca. Κι από τους Γιούργκεν και Ραμόν, που παρεμβαίνουν κάθε τόσο, σχολιάζοντας την δράση, προσφέροντας μυστικά για τον τρόπο που το σύστημα λειτουργεί ακόμη και σπάζοντας τον τέταρτο τοίχο κάνοντας σαφές ότι αυτό που βλέπεις είναι μια ταινία αλλά όχι μια συνηθισμένη ταινία.

Αλλες από αυτές τις ιστορίες είναι περισσότερο κι άλλες λιγότερο πετυχημένες όλες όμως παρακολουθούνται με ενδιαφέρον και μια ιδέα ανατριχίλας στον τρόπο που καταγράφουν μια συστηματική διαφθορά κι ένα συστημα φτιαγμένο για να προστατεύει τους έχοντες και να θωρακίζει τα χρήματα ανθρώπων που έχουν πολλά περισσότερα απ΄όσα μπορούσαν ποτέ να χάσουν.

Το φιλμ κορυφώνεται με την αποκάλυψη των Panama Papers και τον αντίκτυπο που αυτά είχαν στο παγκόσμιο σκηνικό, αλλά δεν τελειώνει εκεί. Αντίθετα, με μια ιδιοφυή, απολαυστική κι άκρως επιτυχημένη ανατροπή, φέρνει τα ερωτήματα που γέννησε εκείνη η αποκάλυψη στην ίδια την Αμερική και στον τρόπο που κι αυτή λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο προς το συμφέρον μόνο των ισχυρών κάνοντας ένα βαθιά καίριο και απόλυτα πολιτικό σχόλιο για την κατάσταση μιας ολόκληρης χώρας και την βαθιά αδικία που την χαρακτηρίζει.