ΚΑΒΑΛΑ- πανο αλληλεγγυης για Σαραφουδη και Παλαιστίνη…

Από Barricada Antifa Τεύχος 6 – Γενάρης Φλεβάρης 2010

Επίθεση, μια στιγμή της άμυνας: η περίπτωση των Ιμίων
Η μέση κοινωνική αντίληψη θεωρεί τα νησιά του Αιγαίου πελάγους, ιδανικό τόπο διακοπών. Η ίδια αντίληψη, κάνει σχεδόν ατόματα τη συνεπαγωγή πως εφόσον η πλειοψηφία των νησιών του Αιγαίου είναι ελληνική, δεν μπορεί παρά και το ίδιο το πέλαγος να είναι ελληνικό. Ελάχιστοι ανγιλαμβάνονται για παράδειγμα πως, για να πάει ένα πλοίο της γραμμής (από Πειραιά) σε οποιονδήποτε άλλο προορισμό εκτός των κυκλάδων, ταξιδεύει για ένα μεγάλο μέρος της διαδρομης του σε διεθνή ύδατα. Είτε για να φτάσει στην Κρήτη, τη Χίο ή κάποιο απ’τα Δωδεκάνησα. Και το “διεθνή ύδατα” σημαίνει αυτό που όλοι καταλαβαίνουν. Νερά εκτός της εθνικής δικαιοδοσίας ενός κράτους, πέρα από καθήκοντα που απορρέουν από διεθνείς συνθήκες (έλεγχος ναυσιπλοϊας, έρευνα και διάσωση, σε περίπτωση ατυχήματος, κτλ).
Επίσης ελάχιστοι θυμούνται ότι η κυριαρχία επί αυτού του αρχιπελάγους, προκαλεί διαμάχες ήδη απ’την εποχή του Τρωικού πολέμου. Αντίθετα, στην από εδώ μεριά του Αιγαίου είναι πολλοί αυτοί πυ είναι διατεθειμένοι να πιστέψουν σχεδόν τα πάντα: ο μύθος της “ωραίας Ελένης” αναπροσαρμόζεται μέσα στους αιώνες, κρατώντας την πολιτική του ευστοχία. Έτσι η σύγχρονη μεταφορά του μύθου, είναι η “μικρή Ελλάδα που προτάσσει τα στήθη της μπροστά στην τουρκική επιθετικότητα”. Βολικό. Ακόμα κι αν τα γεγονότα είναι πεισματάρικα προς την αντίθετη κατεύθυνση (όπως στην περίπτωση της “κρίσης στα Ίμια”, που αναφέρουμε παρακάτω) το τείχος της κυρίαρχης ιδεολογίας μοιάζει αδιαπέραστο.

Πριν προχωρήσουμε όμως, χρειάζεται να καταθέσουμε μια γνώμη, χωρίς την οποία είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό το όλο πλαίσιο των “ελληνοτουρκικών διαφορών” (κυρίως απ’την σκοπιά του ελληνικού κράτους) και των διακυμάνσεων τους: για τ’αφεντικά και το κράτος τους, το Αιγαίο είναι κεφάλαιο. Αυτό αφορά τον τουρισμό, αφορά όμως πιο αποφασιστικά την γεωπολιτική αξία του (και συνακόλουθα την αξία του κράτους που το ελέγχει). Είναι το φυσικό πέρασμα από και προς τον Εύξεινο Πόντο και τη Μαύρη Θάλασσα. Είναι “μια πόρτα” στην Μέση Ανατολή. Επιτηρεί κάποιους απ’τους βασικούς διεθνείς εμπορικούς πλόες μεταφοράς πετρελαίου κι άλλων κρίσιμων πρώτων υλών, μέσω Μαύρης Θάλασσας και Διώρυγας του Σουέζ. Οι βάσεις που “φιλοξενεί” στην Κρήτη (και στην Κύπρο, για τους Άγγλους) είναι το προκεχωρημένο αγγλοσαξονικό φυλάκιο στη Μέση Ανατολή. Χωρίς τις βάσεις αυτές, είναι αμφίβολο το κατά πόσο θα μπορούσε να επιχειρηθεί και να στηριχτεί η εξαγωγή του μιλιταρισμού στον Περσικό κόλπο και την κεντρική Ασία.
Απ’τη στιγμή λοιπόν που ο καπιταλισμός είναι και υλική (υλικότατη) κυριαρχία, δεν μπορεί παρά να του είναι απαραίτητα και τα περάσματα της πολιτικής γεωγραφίας, όπως απλώνονται πάνω στον παγκόσμιο χάρτη της εκμετάλλευσης και του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού. Ένα τέτοιο πέρασμα είναι το Αιγαίο και η ελληνική αστική τάξη (καραβοκύρηδες και έμποροι) το είχε αντιληφθεί ως τέτοιο, πριν ακόμα το 1821. Ακόμα και τα αυτοκρατορικά όνειρα επέκτασης (“…των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών”) υπονοούν (ανάμεσα στ’άλλα) και την πλήρη κυριαρχία επί του αρχιπελάγους απ’τους έλληνες. Μ’αυτήν την έννοια πρέπει να γίνεται κατανοητή η “ελληνοτουρκική διαμάχη”, όποια κι αν είναι η ειδική αφορμή (μια βραχονησίδα, τουρκικές “παραβιάσεις” του ελληνικού F.I.R. κτλ) που προβάλλεται…

τα ίμια: η επίθεση σαν άμυνα
Οι βραχονησίδες Ίμια είναι δυο ακατοίκητα μικρά ξερονήσια, απ’τις πολλές εκατοντάδες παρόμοιων που είναι σπαρμένα στο Αιγαίο. Έγιναν διάσημα τον Γενάρη του 1996 για εντελώς “λάθος” λόγους: όχι γιατί έχουν τουρισμό ή φυσικούς πόρους προς εκμετάλλευση, αλλά γιατί η κυρίαρχη ανάγνωση της γεωγραφίας είναι πολιτική και την ελέγχουν τ’αφεντικά και τα κράτη τους.
Το διεθνές, καθώς και το εσωτερικό, πολιτικό περιβάλλον της εποχής ήταν ευνοϊκό για τους έλληνες: η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ είχε ανοίξει την “όρεξη” στα ελληνικά αφεντικά για φτηνή εργασία και επέκταση στα βαλκάνια. Μαζί μ’αυτή, είχε καταστήσει αχρείαστη την “αυτοσυγκράτηση” που επέβαλλε επί 50 χρόνια ο ψυχροπολεμικός διπολισμός. “Τώρα είναι η ευκαιρία”, σκέφτονταν οι έλληνες “για να διαπραγματευτούμε δυναμικά με την Τουρκία”. Ερμήνευαν (όχι άστοχα) πως οι “μεγάλες δυνάμεις” ευνοούσαν ένα ξαναζέσταμα του “ανατολικού ζητήματος” (της σταδιακής διάλυσης της οθωμανικής αυτοκρατορίας το 19ο αιώνα) σε συνθήκες τέλους του 20ου αιώνα. Για παράδειγμα, ενώ είναι γνωστή η πολύπλευρη ελληνική “βοήθεια” στο αντάρτικο του PKK (που είχε σύρει σε έναν μακρόχρονο πόλεμο φθοράς και οικονομικής αιμορραγίας το τουρκικό κράτος) ξεχνιέται πως και η Γαλλία ενίσχυε το κόμμα του Οτσαλάν, όπως επίσης και η φιλοξενία του εξόριστου κουρδικού κοινοβουλίου από την Ολλανδία.
Σ’αυτές τις συνθήκες, το ελληνικό κράτος έκανε τα κουμάντα του. Μην έχοντας ν’αντιμετωπίσει κάποιον άξιο λόγου εσωτερικό εχθρό, είχε αφοσιωθεί στην πολιτικοστρατιωτική περικύκλωση της Τουρκίας, κάνοντας πολλές επιθετικές κινήσεις σε ένα χρονικό διάστημα 1-2 χρόνων. Να θυμήσουμε μερικά:
– Το “ενιαίο αμυντικό δόγμα” Ελλάδας – Κύπρου, όπου σ’όλο το μήκος έβρος-νησιά αιγαίου-κρήτη/ν.α. αιγαίο-κύπρος, μια επιθετική διάταξη μάχης ξεδιπλωνόταν σαν στρατηγική επιλογή. Μια τέτοια διάταξη, όπως είναι κατανοητό, χρειαζόταν (και χρειάζεται) τα κατάλληλα “γκατζετάκια”: προμήθειες-μαμούθ οπλικών συστημάτων, κόστους (τότε) 4 τρις παλιών δραχμών. Παράλληλα, επειδή έπρεπε να υπάρχει μια σαφής εικόνα για τις ελληνο/κυπριακές στρατιωτικές δυνατότητες (αλλά και σαν “επίδειξη δύναμης”) διοργανώνονταν ετησίως διακλαδικές ασκήσεις Ελλάδας-Κύπρου (οι περιβόητες “Νικηφόρος-Τοξότης”) που προσομοίωναν συνθήκες μάχης και είχαν σκοπό να πιέσουν την τουρκική άμυνα, σταδύνατα σημεία της.
– Την ίδια περίοδο ξεκινούσε η ελληνική διπλωματική προσπάθεια για την ένταξη της (νότιας) κύπρου στην ε.ε. κατά παράβαση των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου για το καθεστώς του νησιού, όπου προβλέπεται ένταξη της (ενιαίας) Κύπρου μόνο σε διεθνείς οργανισμούς που συμμετέχουν ταυτόχρονα τα κράτη της Αγγλίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας, σαν εγγυήτριες δυνάμεις (αυτών των συμφωνιών). Απ’την άλλη, η τουρκική υποψηφιότητα για είσοδο στην ε.ε. την ίδια περίοδο συναντούσε προσκόμματα, όχι μόνο ελληνικής προέλευσης.
– Την “ολόψυχη” ελληνική βοήθεια (οικονομική, πολιτική, στρατιωτική) στο αντάρτικο του PKK, την στρατιωτική συμφωνία με την Αρμενία (με την οποία η Τουρκία μόλις πρόσφατα απέκτησε διπλωματικές σχέσεις) και τις (σταθερά καλές) ελληνο/συριακές σχέσεις, δεδομένου ότι η Συρία φιλοξενούσε στο έδαφος της, την ηγεσία και τα στρατόπεδα του PKK.

Τα παραπάνω δείχνουν, αν μη τι άλλο, πως το ελληνικό κράτος ετοιμαζόταν για ανάληψη σοβαρής στρατιωτικής δράσης ενάντια στο τουρκικό, ή σκόπευε να “διαπραγματευτεί” από θέση ισχύος τις ελληνοτουρκικές διαφορές στο Αιγαίο. Ουσιαστικά είχε συμμαχήσει τόσο με το αντάρτικο του PKK, όσο και με τις περισσότερες από τις χώρες που συνορεύουν με την Τουρκία. Προφανώς είχαν μοιραστεί από πριν τα κομμάτια της Τουρκίας, σε περίπτωση που… Εκείνο που χρειαζόταν ήταν ισχυρές “αποδείξεις” της τουρκικής “επιθετικότητας” τόσο για εσωτερική, όσο και για διεθνή χρήση. Την ίδια στιγμή που η εθνική ενότητα ήταν απαραίτητο προαπαιτούμενο για τα περαιτέρω, το ελληνικό κράτος προσπαθούσε να κρατήσει οικονομικά και πολιτικά εκτός ε.ε. την Τουρκία και να “σπρώξει” την υποψηφιότητα της (νότιας) Κύπρου. Κι η αφορμή δόθηκε: ήταν τα Ίμια.

Στις 25/12/1995, ένα τουρκικό εμπορικό πλοίο “βρίσκει” στη μία από τις νησίδες. Ο πλοίαρχος, που την θεωρεί τουρκική, καλεί ρυμουλκά από το κοντινότερο (τουρκικό) λιμάνι, που είναι και η διεθνής πρακτική όταν ένα πλοίο κινδυνεύει. Το ελληνικό κράτος αντιδρά και τελικά (μετά από δυο μέρες) το πλοίο “ξεκολλά” με τη βοήθεια ελληνικοών ρυμουλκών. Μετά από τουρκικά διαβήματα διαμαρτυρίας, το ελληνικό κράτος απαντάει και το θέμα “λήγει”, ή έτσι φαίνεται. Γιατί αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα, είναι υπόγειες ελληνικές προετοιμασίες για την πρόκληση “θερμού” επεισοδίου.
Στις 19/1/1996 δίνεται μυστική διαταγή επιφυλακής του στρατού στα Δωδεκάνησα και στις 23/1 συναντώνται “μυστικά” ο τότε πρωθυπουργός Σημίτης, με τους υπουργούς εξωτερικών και δημ. τάξη. Δυο μέρες μετά, στις 25/1, ο “δήμαρχος” (πράκτορας) Καλύμνου (με τη συνοδεία τηλεοπτικών συνεργείων) στήνει την ελληνική σημαία στα Ίμια, μετά από εντολή του υπ. άμυνας. Στις 26/1 , “θυμάται” (ένα μήνα μετά!) ο Πάγκαλος (τότε υπ.εξ.) να πει για “την εξωφρενική διεκδίκηση της βραχονησίδας απ’τους τούρκους”, την ίδια μέρα που το τουρκικό υπ.εξ. σε συνεργασία με το στρατό αποφάσιζαν την χαρτογράφηση των βραχονησίδων. Η “παγίδα” έχει στηθεί και η Τουρκία δεν μπορεί παρά ν'”απαντήσει”. Πράγματι την επόμενη μέρα, τούρκοι “δημοσιογράφοι” (όσο δήμαρχος ήταν κι ο άλλος) κατεβάζουν την σημαία και την αντικαθιστούν με την τουρκική. Στις 28/1 κινητοποιείται μεγάλη δύναμη του πολεμικού ναυτικού, όπου βάζει καινούρια σημαία, για ν’ακολουθήσει στις 30/1, αυτή η σειρά, εν πολλοίς αδιευκρίνιστων, γεγονότων (κάτι-σαν-πόλεμος) που τερματίζεται μετά από αμερικανική παρέμβαση… Λίγες μέρες μετά, στις 4/2/96, η πρωθυπουργός της Τουρκίας, Τανσού Τσιλέρ, περνώντας στην αντεπίθεση, απειλούσε με πόλεμο την Ελλάδα, σε περίπτωση επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων ή εποικισμού των βραχονησίδων του Αιγαίου (το περιβόητο “casus beli”).

“Ισοπαλία” λοιπόν; Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα στις διακρατικές αντιθέσεις και τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς. Όμως δεν πρόκειται να φάμε κανένα παραμύθι για την τουρκική “επιθετικότητα”: στα Ίμια, ήταν το ελληνικό κράτος που διατηρούσε την επιθετική πρωτοβουλία και το τουρκικό που βρισκόταν σε “άμυνα”. Μπορεί η μέση κοινωνική αντίληψη να φαντασιώνει πως “όλα έγιναν για μια βραχονησίδα που είναι αυτοδίκαια ελληνική” (όπως όλο το Αιγαίο, άλλωστε) αλλά το διακύβευμα δεν ήταν άλλο από την επέκταση (ή όχι) των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια και την μεγέθυνση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μέσω του εποικισμού βραχονησίδων. Είναι κάτω απ’αυτό το πρίσμα που οι τουρκικές πρωθυπουργικές απειλές, πατάνε στην πραγματικότητα των ελληνοτουρκικών αντιθέσεων.
Από τότε, έπρεπε να περάσουν κι άλλα χρόνια, για να φανεί πως η ανακίνηση του “ανατολικού ζητήματος” στα τέλη του 20ου αιώνα, ξαναμπήκε (προς το παρρόν) στα συρτάρια των “μεγάλων δυνάμεων”, προς μεγάλη θλίψη των ελλήνων. Οι οποίοι βέβαια δεν έμειναν και εντελώς “παραπονεμένοι”: η τουρκική ένταξη στην ε.ε. “αγνοείται”, την ίδια στιγμή που η (νοτια) κύπρος είναι πλήρες μέλος της ε.ε. και της ζώνης του ευρώ.
Προσπαθώντας να καταλάβουμε κάποια απ’τα “στοιχεία του εγκλήματος” (των ελληνοτουρκικών διαφορών όπως εκφράστηκαν και στην “κρίση των Ιμίων”) καταθέτουμε ένα μικρό δείγμα της ελληνικής επιθετικότητας (χωρίς εισαγωγικά) όπως αποκρυσταλλώνεται στην “επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια” και στην υπόθεση σχετικά με το ελληνικό F.I.R. Είναι δύο βασικά ζητήματα, που στη σύνθεση του συνιστούν αυτό που είναι το ελληνικό όνειρο: “Αιγαίο ίσον κλειστή ελληνική λίμνη” και πλήρης ελληνική αεροναυτική κυριαρχία του αρχιπελάγους.

Σύμφωνα με την επίσημη θέση του ελληνικού υπουργείου εξωτερικών:
“Τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας εκτείνονται στα 6 ν.μ. από τη φυσική ακτογραμμή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το εύρος αυτό μπορεί να είναι μικρότερο από 6 ν.μ. σύμφωνα με την εφαρμογή του κανόνα της μέσης γραμμής ή συναφείς συμβατικές ρυθμίσεις… Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, εθιμικό και συμβατικό, η Ελλάδα έχει το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ Κατά την επικύρωση της Σύμβασης των Η.Ε. για το Δίκαιο της Θάλασσας, η χώρα μας προέβη στη δήλωση ότι “ο χρόνος και ο τόπος άσκησης των εν λόγω δικαιωμάτων, χωρίς τούτο να σημαίνει ούτε κατ’ελάχιστο απεμπόληση εκ μέρους της των εν λόγω δικαιωμάτων, είναι ένα ζήτημα που απορρέει από την εθνική της στρατηγική”. Επιπλέον το άρθρο 2 του Ν. 2321/1995, κυρωτικού της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, προβλέπει ότι “η Ελλάδα έχει το αναφαίρετο δικαίωμα κατ’εφαρμογή του άρθρου 3 της κυρούμενης Συμβάσεως να επεκτείνει σε οποιονδήποτε χρόνο το εύρος της χωρικής θάλασσας, μέχρι αποστάσεως 12 νμ”. Είναι γνωστό πως το ελληνοτουρκικά θαλάσσια “σύνορα” (στην ανατολική πλευρά των νησιών που “βλέπουν” Τουρκία) σε πολλές περιπτώσεις είναι λίγων εκατοντάδων μέτρων κι όχι 6 ν.μ. Είναι επίσης γνωστό πως οι διεθνείς συνθήκες ερμηνεύονται κατά το δοκουν και μπορεί να αντικατοπτρίζουν συσχετισμούς δύναμης, που δεν ανταποκρίνονται στις μετέπειτα (πραγματικές) συνθήκες. Αυτή είναι μια γενική παρατήρηση. Η ειδική είναι, πως η Τουρκία δεν έχει υπογράψει καμία Σύμβαση για το Δίκαιο των Θαλασσών, ακριβώς επειδή οι προβλέψεις της Σύμβασης είναι ενάντια στα συμφέροντα της. Παρότι έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στην Μαύρη Θάλασσα (όπως αντίστοιχα έχει κάνει και η Ελλάδα στα νησιά του Ιονίου) δεν δέχεται καμιά μεταβολή των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο. Οι λόγοι είναι προφανείς: με τα 6 ν.μ. το ποσοστό του Αιγαίου που κατέχεται από τα δυο κράτη (και τα διεθνή ύδατα) διαμορφώνεται σε: Ελλάδα 43.5%, Τουρκία 7.5% και διεθνή ύδατα 49%. Στα 12 ν.μ. τα αντίστοιχα ποσοστά γίνονται: Ελλάδα 71.5%, Τουρκία 8.8% και διεθνή ύδατα 19.7%. Αν προστεθούν και οι βραχονησίδες που εποικίζονται (άρα αυτόματα αποκτουν υφαλοκρηπίδα και χωρικά ύδατα) τότε καταλαβαίνουμε τι σημαίνει “κλειστή ελληνική λίμνη”. Εκτός απ’την Τουρκία, αντιδρουν κι άλλα κράτη που χρησιμοποιούν το Αιγαίο και δεν θέλουν δραματική μείωση των διεθνών υδάτων. Λογικό. Γιατί να κάνουν τέτοια “χάρη” στην Ελλάδα, χωρίς ανταλλάγματα; Επειδή μια σύμβαση λέει ότι…;

Για το F.I.R. το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών αναφέρει:
“Το FIR Αθηνών καλύπτει ολόκληρο τον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο και επιπλέον διάσπαρτα τμήματα του διεθνούς εναέριου χώρου. Σύμφωνα με τους κανόνες του ICAO (σ.σ. Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας) και τη διεθνή πρακτική η Ελλάδα απαιτεί, για λόγους ασφάλειας των πολιτικών πτήσεων, όπως όλα τα αεροσκάφη, πολιτικά και στρατιωτικά, υποβάλουν σχέδια πτήσεως πριν από την είσοδό τους στο FIR Αθηνών… Η Ελλάδα έχει επίσης αιγιαλίτιδα ζώνη, για τις ανάγκες αεροπλοϊας και αστυνομίας της, πλάτους 10 ν.μ. που καθιερώθηκε με το Π.Δ. 6/18 Σεπτεμβρίου 1931 “περί καθορισμού πλάτους χωρικών υδάτων, όσον αφορά τα ζητήματα της Αεροπορίας και Αστυνομίας αυτής” (ΦΕΚ Α’ 325). Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκία ενώ μέχρι το 1975 και για 44 συνεχή έτη αναγνώριζε και σεβόταν τη ρύθμιση αυτή των 10 ν.μ. έκτοτε προβάλλει αμφισβητήσεις της, προβαίνοντας σε συνεχείς παραβιάσεις του Ελληνικού Εναέριου Χώρου. Μάλιστα, σχηματισμοί Τουρκικών μαχητικών, συχνότατα οπλισμένων, όχι μόνο παραβιάζουν το αμφισβητούμενο πλέον από την Τουρκία τμήμα του ελληνικού εναέριου χώρου μεταξύ 10 και 6 ν.μ. αλλά διεισδύουν σε μεγάλο βάθος, και πέραν των 6 ν.μ. εντός δηλαδή του τμήματος του ελληνικο΄εναέριου χώρου που η Τουρκία αναγνωρίζει, ενώ συχνά σημειώνονται υπερπτήσεις του εδάφους των ελληνικών νήσων”.
Αρχίζοντας απ’τα βασικά, να κάνουμε σαφές πως το F.I.R. είναι η ελληνική περιοχή ευθύνης για πολιτικές πτήσεις, όπως καθορίστηκε απ’τις διεθνείς συμφωνίες στα πλαίσια του ICAO και δεν ταυτίζεται σε καμια περίπτωση με τον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο. Αυτός εκτείνεται στα 6 ν.μ. απ’την ακτογραμμή, είναι μια νοητή προέκταση προς τον ουρανό, των χωρικών υδάτων. Αλλά το ελληνικό κράτος έχει προχωρήσει σε μια παγκόσμια πρωτοτυπία: απ’το 1931 έχει επεκτείνει μονομερώς τον εναέριο χώρο του στα 10 ν.μ. ενέργεια που κανένα κράτος διεθνώς δεν έχει αποδεχτεί. Σ’αυτόν τον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ των 6 και 10 ν.μ. (αλλά και στο διεθνή εναέριο χώρο εντός του F.I.R.) συμβαίνουν οι περισσότερες ελληνοτουρκικές εμπλοκές μαχητικών, μιας και τα τουρκικά δεν αποδέχονται πως αυτός ο εναέριος χώρος είναι ελληνικός. Συνεπώς η ελληνική απαίτηση να κατατεθούν τα τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη σχέδια πτήσης εντός του ελληνικού F.I.R. (εννοείται και στα 10 ν.μ. από την ακτογραμμή) κάτι που δεν προκύπτει απ’τους διεθνείς κανόνες, ουσιαστικά ισοδυναμεί με την μονομερή ελληνική ανακήρυξη του F.I.R. Αθηνών σε ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο!

Το αληθινό, μια στιγμή του ψεύτικου
Είδαμε λοιπόν σε τι ακριβώς συνίσταται η ελληνική “άμυνα”. Με άλλη ευκαιρία θα προσπαθήσουμε να εκθέσουμε ακόμα κάποιες πλευρές της. Το σημαντικό που κρατάμε, με αφορμή τα Ίμια (και όχι μόνο) είναι αυτό που είπαμε και παραπάνω: Στο Αιγαίο αναμετρώνται δυο αντίπαλοι επεκτατισμοί. Και ο ελληνικός (που μας αφορά άμεσα, μιας κι εδώ ζούμε) είναι “επεκτατισμός-του-αυτονόητου”: το Αιγαίο είναι ελληνικό (όπως και η Μακεδονία) επειδή έτσι γουστάρουν οι έλληνες…
Γνώμη μας είναι πως η εναντίωση στον εθνικισμό και τον μιλιταρισμό του ελληνικού κράτους, πρέπει απαραίτητα να περνάει μέσα από την ιστορική γνώση της ελληνοτουρκικής αντιπαλότητας (που έχει ιστορία όση και το ελληνικό κράτος) και τη συστηματική “αποκάλυψη” των προθέσεων του κράτους και των αφεντικών. Μόνο έτσι μπορούν να καταρριφθούν τα παραμύθια περί τουρκικής “επιθετικότητας” και να αναδειχθεί σε όλες της τις διαστάσεις πως, στο αιγαίο οι επιτιθέμενοι είναι δύο και πως η μεταξύ τους διαμάχη περνάει από “οξύνσεις” και “υφέσεις”, στο βαθμό που δεν κοντράρουμε αποφασιστικά την κρεατομηχανή που τις παράγει.
Είναι τέτοια η συγκρότηση της εθνικής ιδεολογίας στην Ελλάδα, που οι εθνικές της αφηγήσεις, έχουν ένα επιτηδευμένα “τραγικό” στοιχείο: τα Ίμια είναι (υποτίθεται) απόδειξη της ελληνικής ενδοτικότητας, ενώ στην πραγματικότητα είναι στιγμή μιας επιθετικής πρωτοβουλίας. Τα ίδια με την Κύπρο: λένε “η τραγωδία της Κύπρου” και “δεν ξεχνώ”, όταν θα έπρεπε να γιορτάζεται (ίσως) η κατάκτηση του 65-70% ενός κυρίαρχου κράτους απ’τους έλληνες. Αλλά όχι: το υπονοούμενο είναι πως δεν έχει κατακτηθεί και το υπόλοιπο 30%.
Το είπαμε: σ’αυτή τη χώρα, που πουλάει το προφίλ της “χαροκαμμένης” την ίδια στιγμή που επιτίθεται, θέλει προσπάθεια να είμαστε “αντί-“. Και συνεχίζουμε ν’αντιλαμβανόμαστε τις εκδηλώσεις για τα Ίμια σαν “περιθωριακές” (μεν) εκδηλώσεις μνήμης (δε) μιας γραμμής επίθεσης του ελληνικού κράτους, που όσο δεν την πνίγουμε στο πάτο του Αιγαίου, θα γεννάει τέρατα. Αυτή και οι οπαδοί της.

Επίθεση, μια στιγμή της άμυνας: η περίπτωση των Ιμίων

Μονοπώλια και Φασισμός: Δεσμοί αίματος που δεν παραγράφονται (με βάση αρχειακό υλικό από τις Δίκες της Νυρεμβέργης)

Εισαγωγή

Στις εκλογές του Μάη 1928 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα της Γερμανίας άγγιξε το ναδίρ της εκλογικής του επιρροής, συγκεντρώνοντας μόλις το 2,6% των ψήφων και έχοντας χάσει πάνω από το μισό της δύναμής του από το 1924. Δύο χρόνια αργότερα και μεσούσης της διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης οι Ναζί είδαν τα ποσοστά τους να εκτοξεύονται στο 18,3%. Το 1930 όμως δεν ήταν απλά η χρονιά της εκλογικής ανάκαμψης του φασισμού στη Γερμανία. Ηταν επίσης η χρονιά όπου το γερμανικό βιομηχανικό και τραπεζικό κεφάλαιο, «γοητευμένο» από τις «λύσεις» που προσέφερε ο φασισμός στα αδιέξοδά του, άρχισε πλέον να στηρίζει ανοιχτά και αποφασιστικά το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του Α. Χίτλερ.

Βεβαίως, ο φασισμός δεν υπήρξε αποκλειστικά «γερμανικό» ή «ιταλικό» φαινόμενο. Πολλά από τα κατασταλτικά μέτρα που εφαρμόστηκαν ενάντια στο εργατικό κίνημα (και την πρωτοπορία του, τους κομμουνιστές) στη Γερμανία και την Ιταλία εφαρμόστηκαν και σε μια σειρά άλλες χώρες υπό καθεστώς αστικής δημοκρατίας. Είναι άλλωστε γνωστές οι απόψεις πολλών αστών πολιτικών της εποχής, όπως π.χ. ο Τσόρτσιλ, για τον Μουσολίνι. Οι αστικές δημοκρατίες της Ευρώπης και της Αμερικής στήριξαν τότε ενεργά (και δεν «ανέχθηκαν» απλώς, όπως συχνά αναφέρεται στην αστική και οπορτουνιστική ιστοριογραφία) την άνοδο του φασισμού. Συνέδραμαν καταλυτικά στην υλικοστρατιωτική ανάκαμψη και θωράκιση της ναζιστικής Γερμανίας, είτε με πιστώσεις, είτε με επενδύσεις, είτε κάνοντας τα «στραβά μάτια» στην κατάφωρη παραβίαση της Συνθήκης των Βερσαλλιών περί εξοπλισμών κ.α.

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν ήταν έργο μιας πλευράς αλλά προϊόν των καπιταλιστικών αντιθέσεων, δηλαδή και των δυο πλευρών. Απλώς, το «ριγμένο» από την έκβαση του Α΄ ιμπεριαλιστικού Παγκοσμίου Πολέμου γερμανικό κεφάλαιο, άρχισε να αποζητούσε εκ νέου διανομή των διεθνών αγορών, γεγονός που οδήγησε σε μεγαλύτερη όξυνση των ενδοϊμπεριστικών αντιθέσεων, άρα σε έναν νέο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η αλληλεξάρτηση και αλληλοϋποστήριξη, οι στενότατοι δεσμοί που ανέπτυξαν μεταξύ τους κεφάλαιο και φασισμός, καταγράφηκαν και στοιχειοθετήθηκαν λεπτομερώς στις Δίκες της Νυρεμβέργης. Η διαβόητη «δίκη των βιομηχάνων» -άγνωστη σήμερα- θεωρήθηκε τότε ίσης σημασίας με τις δίκες των στελεχών των Ναζί, των SS, της Βέρμαχτ, κλπ. Εκτοτε καταδικάστηκε στη λήθη: οι εγκληματικές ευθύνες των μονοπωλίων για την άνοδο του ναζισμού παραγράφηκαν, τα αίτια του φασισμού και του πολέμου «επαναπροσδιορίστηκαν», τα βιβλία ιστορίας ξαναγράφτηκαν και σύντομα οι κατηγορούμενοι έγιναν κατήγοροι…

Χορηγοί του φασισμού

«Μετά από πρόσκληση του Γκέρινγκ, περίπου 25 από τους μεγαλύτερους βιομηχάνους της Γερμανίας, μαζί με τον Σαχτ (σ.σ. Προέδρου της Τράπεζας Διεθνών Διευθετήσεων από το 1930, Διευθυντή της Τράπεζας του Ράιχ και από το 1934 Υπουργού Οικονομικών των Ναζί), συναντήθηκαν στο Βερολίνο στις 20 Φεβρουαρίου 1933», δηλαδή, «λίγο πριν τις γερμανικές εκλογές της 5ης Μαρτίου 1933. Στη συνάντηση αυτή ο Χίτλερ ανακοίνωσε την πρόθεση των συνωμοτών (σ.σ. των Ναζί) να αποκτήσουν τον ολοκληρωτικό έλεγχο της Γερμανίας, να διαλύσουν το κοινοβουλευτικό σύστημα, να κτυπήσουν κάθε αντιπολίτευση με βία και να αποκαταστήσουν τη δύναμη της Βέρμαχτ. Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν ο Γουστάβος Κρουπ, επικεφαλής της πολεμικής βιομηχανίας Alfried Krupp A.G., τέσσερα ηγετικά στελέχη της I. G. Farben, ενός εκ των μεγαλυτέρων κονσέρν (σ.σ. μονοπωλίων) χημικών στο κόσμο, ο Αλβέρτος Βόγκλερ, επικεφαλής της United Steel Works της Γερμανίας και άλλοι επιφανείς βιομήχανοι».1

Ενας εξ αυτών, ο George von Schnitzler, διευθυντικό στέλεχος της I. G. Farben, κατέθεσε στις Δίκες της Νυρεμβέργης: «Ενώ περίμενα τον Γκέρινγκ να εμφανιστεί, μπήκε στο δωμάτιο ο Χίτλερ, ο οποίος έσφιξε το χέρι όλων και κάθισε στη κεφαλή του τραπεζιού. Σε ένα μακρύ λόγο μίλησε κυρίως για τον κίνδυνο του κομμουνισμού, επί του οποίου έκανε σα να είχε μόλις κερδίσει μια αποφασιστική μάχη». Τα επιχειρήματα του Χίτλερ έπιασαν τόπο. Η συνάντηση έληξε με τη σύσταση ειδικού ταμείου υποστήριξης των Ναζί στις επερχόμενες εκλογές ύψους 3.000.000 μάρκων (Ντοκουμέντο EC-439, ΠΔΝ). Στις εκλογές αυτές το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα έλαβε το 43,9% των ψήφων.

Τον Απρίλη του 1933 και αφού οι Ναζί βρίσκονταν πλέον στην εξουσία, ο Γ. Κρουπ με την ιδιότητά του ως Πρόεδρος του Συνδέσμου της Γερμανικής Βιομηχανίας του Ράιχ (της μεγαλύτερης ένωσης βιομηχάνων στη Γερμανία) κατέθεσε στον Χίτλερ τα σχέδια του Συνδέσμου για την αναδιοργάνωση της γερμανικής βιομηχανίας. Από τη μεριά του, ο Κρουπ ανέλαβε να ευθυγραμμίσει το Σύνδεσμο με τους σκοπούς των Ναζί, μετατρέποντάς τον σε αποτελεσματικό όργανο για την υλοποίηση της πολιτικής τους. Σε επιστολή του στον Χίτλερ (25 Απριλίου 1933) ο Κρουπ έγραψε πως το σχέδιο αναδιοργάνωσης που κατέθεσε εκ μέρους του Συνδέσμου Βιομηχάνων χαρακτηρίζονταν από την επιθυμία «να συνδυαστούν τα οικονομικά μέτρα με την πολιτική αναγκαιότητα, υιοθετώντας την έννοια του Φίρερ για το νέο Γερμανικό Κράτος». Στο ίδιο το σχέδιο τόνιζε: «Η τροπή των πολιτικών γεγονότων [είναι] στη γραμμή των όσων εγώ ο ίδιος και το Διοικητικό Συμβούλιο ευχόμασταν για πολύ καιρό» (Ντοκουμέντο D-157, ΠΔΝ).

Ο βιομηχανικός κολοσσός της Κρουπ, όπως και η συντριπτική πλειοψηφία του γερμανικού κεφαλαίου, υπήρξαν βασικοί οικονομικοί αρωγοί – χορηγοί, όχι μόνο της πολεμικής μηχανής της φασιστικής Γερμανίας, αλλά και των διαφόρων πολιτικών (κόμμα, οργανώσεις νεολαίας) ή παραστρατιωτικών οργανώσεων των Ναζί (όπως τα Τάγματα Εφόδου SA, τα SS, κλπ.). Ετσι ξεκίνησε το «Ταμείο του Χίτλερ», με κεφάλαια που προέρχονταν «ακόμα και από τους πιο απομακρυσμένους κύκλους της γερμανικής βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένου του κόσμου της αγροτικής οικονομίας και των τραπεζών» (Ντοκουμέντο D-151, ΠΔΝ). Με το άνοιγμα των αρχείων της Κρουπ, προέκυψε ότι μόνο π.χ. το εργοστάσιο της εταιρείας στο Essen είχε «προσφέρει» ως το 1945 το ιλιγγιώδες ποσό των 4.738.446 μάρκων στο εν λόγω Ταμείο (Ντοκουμέντο D-325, ΠΔΝ).

Τα οφέλη όμως ήταν αμοιβαία: «Ο Εθνικοσοσιαλισμός απελευθέρωσε τον Γερμανό εργάτη από τη μέγγενη ενός δόγματος (σ.σ. του κομμουνισμού) που ήταν βασικά εχθρικό τόσο για τον εργοδότη όσο και για τον εργαζόμενο. Ο Αδόλφος Χίτλερ επέστρεψε τον εργάτη στο έθνος του. Τον μετέτρεψε σε πειθαρχημένο στρατιώτη της εργασίας και συνεπώς σύντροφό μας (σ.σ. των βιομηχάνων!)».2 Με άλλα λόγια, ο φασισμός εξασφάλισε την πολυπόθητη για το κεφάλαιο «εργασιακή ειρήνη», διαλύοντας τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργατών και συλλαμβάνοντας, εκτοπίζοντας ή εξοντώνοντας τους κομμουνιστές.

Τα συμφέροντα των γερμανικών μονοπωλίων ταυτίζονταν επίσης με δύο άλλες κύριες επιδιώξεις των Ναζί: την ιμπεριαλιστική αναδιανομή του κόσμου και τη συντριβή της ΕΣΣΔ. Αλλωστε από το 1936 κιόλας ο Χίτλερ είχε δώσει οδηγίες στο υπουργείο Πολέμου του Ράιχ να ετοιμάζεται για την «αναμέτρηση με τη Ρωσία», την οποία θεωρούσε «αναπόφευκτη» (Ντοκουμέντο EC-416, ΠΔΝ). Οσον αφορά το πρώτο, όπως υπογράμμισε ο υπουργός Οικονομίας των Ναζί Σαχτ στον Αμερικανό Πρόξενο Fuller το 1935: «Οι αποικίες είναι απαραίτητες στη Γερμανία. Αν καταστεί δυνατό θα τις αποκτήσουμε μέσα από διαπραγματεύσεις. Αν όχι, θα τις αρπάξουμε (σ.σ. με τη βία)» (Ντοκουμέντα EC-450 και US-629, ΠΔΝ).

Καταλυτικό ρόλο ωστόσο στην οικονομική και στρατιωτική ισχυροποίηση της Γερμανίας έπαιξαν και τα αμερικανικά μονοπώλια: η Ford, η General Motors (μέσω της θυγατρικής της Opel και όχι μόνο), η General Electric, η Standard Oil (η σημερινή Exxon-Mobil), η IBM, η ΙΤΤ (η σημερινή ΑΤ&Τ), η Τράπεζα Chase Manhattan και πολλοί άλλοι, έκαναν τεράστιες επενδύσεις, επωφελούμενοι του «εξαιρετικού» επιχειρηματικού κλίματος που προσέφερε η ναζιστική Γερμανία, αποκομίζοντας ακόμα μεγαλύτερα κέρδη. Τόσο ο Πρόεδρος της IBM T. Watson όσο και ο Πρόεδρος της Ford H. Ford τιμήθηκαν για τις «υπηρεσίες» τους στο Γ’ Ράιχ με το μετάλλιο του Μεγάλου Σταυρού της Γερμανικής Τάξης του Αετού το 1937 και 1938 αντίστοιχα.

Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας

Από το 1940 κιόλας οι βιομηχανίες της Κρουπ άρχισαν να προμηθεύονται με «φτηνό» εργατικό δυναμικό από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης (πολλών εκ των οποίων την εποπτεία και διαχείριση είχαν οι ίδιες οι εταιρείες) ή τις κατεχόμενες περιοχές: «Εργάτες μεταφέρονταν στο Essen από την Πολωνία και τη Ρωσία σε υπερβολικά συνωστισμένα, παγωμένα και ανθυγιεινά βαγόνια για ζώα και αφού αποβιβάζονταν, τους κτυπούσαν, τους κλωτσούσαν και τους φέρονταν απάνθρωπα». Ο «χρόνος ήταν χρήμα» για την επιχείρηση: «Οι επιστάτες της Κρουπ έδιναν ιδιαίτερη αξία στην ταχύτητα με την οποία οι σκλάβοι εργάτες μεταφέρονταν προς και από τα τρένα…τους κτυπούσαν και τους κλωτσούσαν και γενικά τους κακομεταχειρίζονταν με βάναυσο τρόπο…Εβλεπα με τα μάτια μου ανθρώπους άρρωστους που μετά βίας μπορούσαν να περπατήσουν να τους παίρνουν για δουλειά» (Ντοκουμέντα D-321 και D-367, ΠΔΝ).

Η I. G. Farben υπήρξε τόσο αποτελεσματική στην «αξιοποίηση» εργατών από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ώστε αποτέλεσε πρότυπο για πολλές άλλες εταιρείες. Στελέχη της παρείχαν συμβουλευτική υποστήριξη ή μεγάλης κλίμακας εκπαίδευση στη χρήση καταναγκαστικής εργασίας σε γνωστές βιομηχανίες όπως η Volkswagen, η Messerschmitt, η Heinkel, κ.ά. Το τεραστίων διαστάσεων βιομηχανικό συγκρότημα «Buna» της I. G. Farben κατασκευάστηκε από κρατούμενους του Αουσβιτς (γύρω από το οποίο «ξεφύτρωσαν» δεκάδες επιχειρήσεις). Περισσότεροι από 25.000 άνθρωποι εκτιμάται ότι πέθαναν στη διάρκεια της κατασκευής του, ενώ την περίοδο της λειτουργίας του απασχολούσε σχεδόν 85.000 κρατουμένους.3 Μόνο από το Μαουτχάουζεν άντλησαν εργάτες 45 ιδιωτικές εταιρείες.

Εργαζόμενοι 12 ή και παραπάνω ώρες, υπό άθλιες συνθήκες, με ελάχιστο φαγητό και τα βασανιστήρια σε ημερήσια διάταξη δεν προκαλεί ίσως έκπληξη ο μεγάλος αριθμός των νεκρών που καταγράφονταν καθημερινά. Ενας επιστάτης της Κρουπ κατέθεσε κυνικά στη Δίκη: «Παραδέχομαι ότι χτυπούσα τους Ρώσους…Τους γρονθοκοπούσα στα αυτιά και τους χτυπούσα με ένα λαστιχένιο σωλήνα … ή με ένα ξύλινο ραβδί…Οσο πιο ενεργητικός ήμουν εναντίον αυτών των ανθρώπων, τόσο περισσότερο άρεσε στον Διευθυντή Εργου…Επρεπε να χτυπώ τους Ρώσους για να αυξήσω την παραγωγή τους. Ανά καιρούς είχα μέχρι και 2.000 ξένους στην επίβλεψή μου. Οι Ρώσοι δεν ήταν δυνατό να δουλέψουν παραπάνω απ’ ό,τι δούλευαν, γιατί το φαγητό ήταν κακής ποιότητας και πολύ λίγο. Η Διεύθυνση των Εργων όμως απαιτούσε ακόμα μεγαλύτερη απόδοση από αυτούς». (Ντοκουμέντο D-305, ΠΔΝ). Σε υπόμνημά του με ημερομηνία 20 Μαρτίου 1942, ένας από τους Διευθυντές της επιχείρησης είχε γράψει σχετικά με την κακομεταχείριση των Σοβιετικών αιχμαλώτων: Οταν «κάποιος έχει να κάνει με Μπολσεβίκους» πρέπει «να τους ταΐζει με ξύλο αντί για φαγητό» (Ντοκουμέντο D-318, ΠΔΝ).

Η εξοντωτική εκμετάλλευση των εργατών είχε τα επιθυμητά για το κεφάλαιο αποτελέσματα. Τα καθαρά κέρδη του ομίλου εκτοξεύτηκαν από ένα παθητικό την ίδια χρονιά που ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία, σε 57.216.392 μάρκα μόλις δύο χρόνια μετά και 111.555.216 μάρκα το 1941. Η αξία του διπλασιάστηκε την περίοδο 1933 – 1942, ενώ μόνο το 1942 – 1943 αυξήθηκε κατά 80%!

Η επόμενη μέρα: Από κατηγορούμενοι κατήγοροι

Το 1943 υπήρξε χρονιά – σταθμός στη ροή του πολέμου. Η νίκη του Κόκκινου Στρατού στο Στάλινγκραντ σήμανε την αρχή του τέλους για τους Ναζί. Ο ιμπεριαλισμός, ωστόσο, προετοιμάζονταν ήδη για την επόμενη μέρα. Στα αρχεία του ελληνικού υπουργείου των Εξωτερικών βρίσκουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση της Πρεσβείας της χώρας μας στην Ελβετία (Βέρνη, 4/12/1943), όπου περιγράφεται η συνάντηση του Σαχτ με τους Βρετανούς και Αμερικανούς ομολόγους του στο ΔΣ της Τράπεζας Διεθνών Διευθετήσεων (η οποία φαίνεται πως συνέρχονταν κανονικά, παρά το γεγονός ότι οι χώρες που μετείχαν σε αυτή βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση):

«α) Ο Δρ. Σαχτ επέμεινεν επί της σοβαρότητος του κινδύνου ον θα διέτρεχεν ολόκληρος η Ευρώπη εις περίπτωσιν άνευ όρων υποταγής της Γερμανίας εις την Σοβιετικήν Ρωσίαν.

β) Εις σχετικήν ερώτησιν των Αγγλοσαξώνων συναδέλφων του, ο Δρ. Σαχτ απήντησεν ότι ωμιλεί εξ ονόματος των μεγαλοβιομηχάνων και ανώτερων στρατιωτικών κύκλων της Γερμανίας.

γ) Οι Σύμμαχοι, κατά τον Δρ. Σαχτ, έχουν συμφέρον να δεχθούν συζήτησιν περί ανακωχής μετά των εκπροσώπων του σημερινού γερμανικού πολιτικού καθεστώτος, διότι μεταπολίτευσις επερχόμενη προ της ανακωχής θα συνεκλόνιζεν εις επικίνδυνον βαθμόν την εσωτερικήν τάξιν της Γερμανίας.

Η παραίτησις ή απομάκρυνσις του χιτλερικού συγκροτήματος θα ελάμβανε χώραν, κατά την πρότασιν ταύτην του Δρ. Σαχτ, αμέσως μετά τη συνομολόγησιν της ανακωχής».4

Δε γνωρίζουμε ποια τύχη είχαν οι προτάσεις του Σαχτ, αν, σε ποιο βαθμό, ή με ποιο τρόπο τελικά υλοποιήθηκαν. Αυτό που είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε είναι ότι όταν ήρθε η ώρα να αποδοθούν ευθύνες στο κεφάλαιο για την αποφασιστική συνδρομή του στην άνοδο του φασισμού στην εξουσία, για την καταλυτική υλική – οικονομική υποστήριξή του στον πόλεμο και για τα εγκλήματα που διέπραξε κατά της ανθρωπότητας (χρήση αιχμαλώτων πολέμου, εξοντωτικές συνθήκες εργασίας, κλπ.) ο πέλεκυς έπεσε πολύ ελαφρά.

Από τα 24 διευθυντικά στελέχη της I. G. Farben στους οποίους απαγγέλθηκαν κατηγορίες (για εγκλήματα πολέμου, κατά της ανθρωπότητας και κατά της ειρήνης, για λεηλασία, συμμετοχή στα SS, κλπ.) οι 11 αθωώθηκαν. Στους υπόλοιπους αποδόθηκαν ποινές κάθειρξης 1-7 χρόνια. Να σημειώσουμε ότι, μεταξύ άλλων, η I. G. Farben υπήρξε η κατασκευάστρια εταιρεία του Zyklon B, του αερίου δηλαδή που χρησιμοποιήθηκε για την εξόντωση χιλιάδων ανθρώπων. Ο Κρουπ και εννέα άλλα μέλη του ΔΣ του ομίλου του επίσης καταδικάστηκαν ως εγκληματίες πολέμου σε φυλάκιση μέχρι και 12 χρόνια. Ο Σαχτ αθωώθηκε παρά τις ενστάσεις της σοβιετικής πλευράς. Κανένα από τα στελέχη των εταιρειών δυτικών συμφερόντων δεν αντιμετώπισε κατηγορίες και δεν τιμωρήθηκε.

Πόσοι γνωρίζουν σήμερα πως η μηχανογραφική οργάνωση των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης – εξόντωσης (78 στο σύνολο), που υπήρξε καταλυτική στην «αποτελεσματική» λειτουργία τους, έγινε με τεχνολογία της IBM; Πως η Standard Oil προμήθευε με καύσιμα τόσο τους Συμμάχους όσο και τον Αξονα στη διάρκεια του πολέμου; Πως η ITT συνέδραμε σημαντικά στη βελτίωση του γερμανικού συστήματος πληροφοριών ή πως σχεδίασε τις βόμβες Focke – Wulfs που χρησιμοποιήθηκαν ενάντια στα συμμαχικά στρατεύματα; Πως η General Motors κατασκεύασε χιλιάδες θωρακισμένα αυτοκίνητα, φορτηγά και τανκς για τον γερμανικό στρατό; Πως το 1941 η Fordwerke (εργοστάσιο της Ford στο Βερολίνο) υπήρξε υπεύθυνη για την προμήθεια του 1/3 σχεδόν του συνόλου των φορτηγών της Βέρμαχτ; Οι μισοί «εργαζόμενοι» της εταιρείας ήταν «σκλάβοι εργασίας», προερχόμενοι από στρατόπεδα συγκέντρωσης και τις κατεχόμενες περιοχές. Το ίδιο και στη μονάδα της Ford στην Κολωνία, όπου τουλάχιστον 1.200 εργάτες ήταν Ρώσοι, πολλές φορές ανήλικοι, οι οποίοι πάρθηκαν από τα σπίτια τους με τη βία, για να δουλέψουν ως φτηνό και αναλώσιμο εργατικό δυναμικό στα εργοστάσια γερμανικών ή αμερικανικών μονοπωλιακών συμφερόντων.5

Και όμως, η μονάδα της Ford στη Κολωνία, όχι μόνο συνέχισε να λειτουργεί μετά τον πόλεμο, αλλά έλαβε και 1 εκ. δολ. σε αποζημιώσεις για τις ζημιές που υπέστη στη διάρκεια του βομβαρδισμού της πόλης από τους Συμμάχους! Η General Motors έλαβε επίσης 33 εκ. δολ. σε φοροαπαλλαγές από την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τις ζημιές που υπέστησαν τα εργοστάσιά της σε Γερμανία και Αυστρία στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο!6

Οι προανακριτικές έρευνες και οι εργασίες του δικαστηρίου της Νυρεμβέργης σταμάτησαν απότομα στα μέσα του 1948, όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε να διακόψει τη χρηματοδότηση του προσωπικού του. Ολες οι εκκρεμείς υποθέσεις εγκαταλείφθηκαν και οι φάκελοι έκλεισαν.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1950 – 1951 ο John McCloy, Υπατος Αρμοστής των ΗΠΑ στην Αμερικανική Ζώνη κατοχής της Γερμανίας, άρχισε να αμνηστεύει έναν – έναν όλους τους βιομηχάνους – τραπεζίτες που είχαν καταδικαστεί ως εγκληματίες πολέμου, όπως ο Κρουπ, τα στελέχη της I. G. Farben ή ο Φρίντριχ Φλικ (ένας από τους βασικότερους οικονομικούς υποστηρικτές του Χίτλερ και του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, που επίσης αποκόμισε τεράστια κέρδη, χρησιμοποιώντας σκλάβους εργάτες που μίσθωνε από τα SS – υπολογίζεται ότι από τους 48.000 εργάτες που εργάστηκαν στις επιχειρήσεις του Φλικ, σχεδόν το 80% δεν επιβίωσε). Οι περιουσίες που είχαν κατασχεθεί επεστράφησαν, ενώ πολλοί αποκαταστάθηκαν στα διευθυντικά πόστα που είχαν και πριν.

Ο John McCloy δεν ήταν τυχαίο πρόσωπο. Ως νομικός είχε στο παρελθόν εργαστεί εκπροσωπώντας τα συμφέροντα των Ροκφέλερ και της Τράπεζας Chase Manhattan (εκ των πλέον ένθερμων υποστηρικτών των Ναζί). Διετέλεσε υφυπουργός πολέμου (1941 – 1945), ενώ το 1947 διορίστηκε Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας. Ως Υπατος Αρμοστής των ΗΠΑ στη Γερμανία ανέλαβε την αναδιοργάνωση των μυστικών υπηρεσιών του Δυτικού τμήματος της χώρας, θέτοντας επικεφαλής της τον Ρέινχαρντ Γκέλεν, τον Ναζί εγκληματία πολέμου, που ήταν υπεύθυνος της αντισοβιετικής κατασκοπίας και καταζητούνταν από την ΕΣΣΔ για τα τερατώδη εγκλήματα που διαπράχθηκαν υπό την ηγεσία του στο Ανατολικό Μέτωπο. Την ίδια περίοδο, ο Αδόλφος Χοΐσινγκερ, πρώην Αρχηγός του Επιτελείου Στρατού της Βέρμαχτ, διορίστηκε Αρχηγός του Επιτελείου Στρατού της ΟΔ της Γερμανίας, ενώ στη συνέχεια τοποθετήθηκε Πρόεδρος της Μόνιμης Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ! Μετά τη Γερμανία ο John McCloy διετέλεσε Πρόεδρος της Τράπεζας Chase Manhattan (1953 – 1960), καθώς και του Ιδρύματος Φορντ (1958 – 1965).

Η μεταπολεμική ανάκαμψη των γερμανικών μονοπωλίων υπήρξε εντυπωσιακή. Λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση του Κρουπ, η εταιρεία του φιγουράριζε στη 12η θέση διεθνώς (σήμερα η Thyssen Krupp είναι μια πολυεθνική με πάνω από 670 θυγατρικές παγκοσμίως). Ο Φλικ έγινε επίσης ξανά ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στη Γερμανία. Η I. G. Farben, αν και χωρίστηκε σε 12 διαφορετικές εταιρείες μετά τον πόλεμο, σύντομα άγγιξε την κερδοφορία που είχε προπολεμικά. Ορισμένες εξ αυτών, όπως η Bayer (η γνωστή φαρμακοβιομηχανία), η Basf, η Agfa ή η Hoerst (η σημερινή Aventis) παραμένουν μέχρι τις μέρες μας σημαντικοί μονοπωλιακοί κολοσσοί της ΕΕ. Οπως έγραψε το περιοδικό TIME στις 7 Ιουλίου 1952 «η συμμαχική απόφαση να δοθεί η Farben πίσω στους αρχικούς της ιδιοκτήτες αποτελεί σταθμό στο δρόμο της γερμανικής ανάκαμψης». Να λοιπόν πώς οικοδομήθηκε το «δυτικογερμανικό θαύμα», που αξιοποιήθηκε ως αιχμή του δόρατος ενάντια στις χώρες της σοσιαλιστικής Ευρώπης.

Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, τα μονοπώλια βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και της ΕΣΣΔ. Παράλληλα, επένδυσαν μεγάλα ποσά ώστε να καλύψουν το παρελθόν τους, επιχειρώντας να ξαναγράψουν την Ιστορία και επαναπροσδιορίσουν τη λαϊκή μνήμη. Είναι όμως μια ιστορία που έχει γραφτεί με αίμα. Και όπως είναι γνωστό το αίμα δε ξεπλένεται εύκολα…

Σημειώσεις:

1. Πρακτικά Δικών της Νυρεμβέργης (από δω και πέρα ΠΔΝ), Τόμος 1, Κεφάλαιο VIII

2. Από ομιλία του Γ. Κρουπ, 26 Ιανουαρίου 1934, Ντοκουμέντο D-392, ΠΔΝ

3. Simpson S (1995) «The splendid blond beast» (Common Courage Press) σελ.84

4. Φάκελος 36.2 του 1944, Κυβέρνηση του Καΐρου (Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του ΥΠΕΞ)

5. Βλέπε ενδεικτικά BBC News, 23/2/1998, Silverstein K (2000) «Ford and the Fuhrer», στο «The Nation», τεύχος 3, σελ.14, Higham Ch (1983) «Trading with the Enemy» (Delacorte Press) σελ.1-33, ACSA Press Release, 13/7/2003, κ.α.

6. Βλέπε Logsdon J R (1999) «Power, ignorance and anti-Semitism», στο «Hanover Historical Review» και Higham Ch (1983), όπως πριν.
Του

Αναστάση ΓΚΙΚΑ

Μονοπώλια και Φασισμός: Δεσμοί αίματος που δεν παραγράφονται